PANAGA BIJAK MEMBACA

KATA
GANDA

Kata Gandaan ialah satu proses pengulangan perkataan.

Kata ganda ialah kata yang terbentuk daripada kata yang digandakan sama ada sebahagian atau seluruhnya.

Proses pengulangan ini berlaku pada seluruh perkataan ataupun pada bahagian-bahagian tertentu dalam 
perkataan tersebut.

         
Kata ganda terdiri daripada:

         
(a) kata ganda seluruh;

         
(b) kata ganda semu;

         
(c) kata ganda separa;

         
(d) kata ganda bersajak atau berima;

         
(e) kata ganda berimbuhan.

3. Terdapat
empat jenis kata Gandaan iaitu :

a. Gandaan Seluruh
Kata

b. Gandaan Separa
/ Separuh

c. Gandaan Berirama

d. Gandaan Menyaling

Gandaan Seluruh
Kata

Gandaan berlaku pada seluruh perkataan tersebut tanpa ada perubahan.

1.      
Kata ganda seluruh ialah kata dasar yang digandakan seluruhnya.

2.      
Kata ganda seluruh mesti diberi tanda sempang ().

3.      
Kata ganda seluruh terdiri daripada kata nama, kata adjektif, kata kerja,
dan kata keterangan.

 Contoh : 

Gandaan kata nama	Gandaan Kata kerja	Gandaan Adjektif /sifat
buku-buku lembu-lembu murid-murid kawan-kawan	baring-baring pandang-pandang jalan-jalan usik-usik	manis-manis besar-besar awal-awal bulat-bulat

sama ada sebahagian
atau seluruhnya.

2.      
Kata ganda terdiri daripada:

         
(a) kata ganda seluruh;

         
(b) kata ganda semu;

         
(c) kata ganda separa;

         
(d) kata ganda bersajak atau berima;

         
(e) kata ganda berimbuhan.

Kata Ganda
Seluruh

1.      
Kata ganda seluruh ialah kata dasar yang digandakan seluruhnya.

2.      
Kata ganda seluruh mesti diberi tanda sempang ().

3.      
Kata ganda seluruh terdiri daripada kata nama, kata adjektif, kata kerja,
dan kata keterangan.

Senarai Kata
Ganda Seluruh


alat-alat awal-awal
baik-baik benar-benar besar-besar budak-budak cacing-cacing cepat-cepat curam-curam
dalam-dalam daun-daun dekat-dekat elok-elok erat-erat gajah-gajah gemuk-gemuk
hampir-hampir hitam-hitam ibu-ibu jarang-jarang jari-jari kadang-kadang kasar-kasar
kereta-kereta lazat-lazat lembu-lembu lembut-lembut nakal-nakal nanas-nanas
nyaris-nyaris pagi-pagi putih-putih

1. Kata ganda
ialah kata yang terbentuk daripada kata yang digandakan

2 Kata Ganda
Semu

1.      
Kata ganda semu ialah kata ganda yang terbentuk daripada kata yang digandakan
seluruhnya dan diberi tanda sempang.

Kata ganda semu
mempunyai makna yang khusus.

3.      
Kata ganda semu terdiri daripada kata name.

Senarai Kata
Ganda Semu

agaragar analanal
angkutangkut antinganting biribiri bulibull dekakdekak epokepok gulagula jemputjemput
jentikjentik kanakkanak kisikisi kunangkunang

kudakuda kupukupu
kurakura labahlabah layanglayang oleholeh ondeonde panjipanji pijatpijat ramarams
sumpahsumpah ubunubun umangumang undangundang

3 Kata Ganda
Separa

1.      
Kata ganda separa terbentuk apabila sebahagian daripada kata saja yang
digandakan.

Senarai Kata
Ganda Bersajak/Berima

2.      
Semua kata ganda separa terdiri daripada kata nama.

Senarai Kata
Ganda Separa

bebawang

bebenang

bebudak

cecair

dedalu

dedaun

dedawai

gegendang

geguli

jejari

jejarum jejentik
kekabu kekisi

kekunci kekuda
lelaki

lelangit

lelayang pepejal
pepijat pepenjuru rerambut sesiku sesungut tetamu tetangga

4 Kata Ganda
Bersajak/Berima

1.      
Kata ganda bersajak atau berima ialah kata ganda yang mengalami persamaan
atau penyesuaian bunyi (rima) di pangkal, di hujung, atau seluruhnya apabila
digandakan.

Contohnya:

(a)     
persamaan bunyi di pangkal: lalu-lalang, beli-belah, dentam-dentum,
dan sebagainya.

persamaan
bunyi di hujung:

karut-marut,
cerai-berai, calar-balar, dan sebagainya.

penyesuaian
bunyi seluruhnya: compang-camping, dolak-dalik, huyung-hayang, dan sebagainya.

Persamaan Bunyi di Pangkal	Persamaan Bunyi di Hujung	Penyesuaian bunyi Seluruhnya
batu-batan	anak-pinak	bolak-batik
beli-belah	calar-balar	compang-camping
bengkang-bengkok	cerai-berai	dolak-dalik
corat-coret	comot-momot	gopoh-gapah
degap-degup	gotong-royong	gunung-ganang
dentam-dentum	karut-marut	haru-biru
desas-Jesus	kaya-raya	huru-hara
gembar-gembur	kuih-muih	huyung-hayang
gerak-geri	pindah-randah	kacau-bilau

Gandaan Separa 
Separuh

1. Gandaan separa
dibina dengan cara memendekkan atau menyingkirkan bahagian perkataan asalnya.

2. Hanya diambil
hujung perkataan itu.

Contohnya :

lelaki	bebola	lelabah	pepohon	jejari
kekuda	jejentik	kekabu	dedaun	kekisi

Gandaan Berirama

1. Gandaan Berirama
dibina dengan menambahkan perkataan yang lain bunyinya kepada perkataan asal.

2. Berlaku perubahan
ejaan dan bunyi perkataan asalnya.

Contoh :

lauk-pauk	batu-bata	saudara-mara	bukit-bukau	kacau-bilau
tunggang-langgang	tanah-tanih	semak-samun	bengkang-bengkok	gelap-gelita

Gandaan Menyalin

1. Gandaan Menyalin
dibina dengan mengekalkan kata dasarnya tetapi diikuti dengan kata berimbuhan.

2. Perkataan
keduanya ditambah me ( N )

contoh :

tahu-menahu	tolong-menolong	jahit-menjahit	tarik-menarik	kejar-mengejar
sulam-menyulam	tawar-menawar	kata-mengata	sepak-menyepak	karang-mengarang
tari-menari	tangis-menangis	rampas-merampas	tumbuk-menumbuk	simpan-menyimpan